زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

تجاوز (فقه)





تجاوزبه معنی گذشتن از حد در ابواب مختلف فقه آمده است.


۱ - تعابیری از لفظ تجاوز



اگر گذشتن از حد نسبت به دیگران باشد از آن به تعدی و ظلم تعبیر مى‏شود. چنان‏که از تجاوز نسبت به افعال انسان در ارتباط با خودش به افراط ، اسراف و تبذیر تعبیر مى‏شود. این عنوان به مناسبت در بابهایى نظیر طهارت، صلات، صوم، حج، جهاد و دیات به کار رفته است.

۲ - تجاوز در باب طهارت



اگر خون دیدن زن از ده روز تجاوز کند، مازاد بر ده روز حکم حیض ندارد، بلکه استحاضه بوده و محکوم به احکام آن است .
اگر نجاست مخرج غائط از حد معمول تجاوز کند، با سنگ و پارچه و مانند آن پاک نمى‏شود بلکه تنها با آب پاک مى‏گردد .
[۴] العروة الوثقى ج۱، ص ۱۷۲.
به نظر مشهور در شستن دستها و صورت در وضو، تجاوز از دو بار، بدعت و حرام است.

۳ - تجاوز در باب حج



براى کسى که قصد ورود به مکه را دارد تجاوز از میقات جز در موارد استثنا شده، بدون احرام جایز نیست.
[۶] مناسک حج -امام خمینى-ص ۵۹.



۴ - تجاوز در باب جهاد



در نهی از منکر تجاوز از حد نیاز در توسل به زور حرام است

۵ - تجاوز در باب دیات



دیه قتل برده- اعم از غلام و کنیز- تا زمانى که از مقدار دیه انسان آزاد فراتر نرفته، قیمت آن است و در صورت تجاوز از مقدار دیه حر، دیه آن به اندازه دیه فرد آزاد خواهد بود

۶ - قاعده تجاوز



اگر مکلف در به جا آوردن جزئی از عبادت پس از تجاوز از محل آن شک کند- مثلا در نماز پس از به جا آوردن سجده شک کند رکوع را گزارده یا نه- براساس قاعده تجاوز از محل، نباید به شک خود اعتنا کند و بر این شک هیچ اثرى مترتّب نیست. ملاک قاعده تجاوز، شک در اتیان جزء است نه شک در صحت با احراز وجود آن.


۷ - پانویس


 
۱. منتقی الاصول ج ۴، ص۴۴۵.    
۲. المبسوط ج۱، ص۶۹.    
۳. جواهر الکلام ج۲، ص۲۸.    
۴. العروة الوثقى ج۱، ص ۱۷۲.
۵. جواهر الکلام ج۲، ص۲۷۹.    
۶. مناسک حج -امام خمینى-ص ۵۹.
۷. مستمسک العروة ج۱۱،ص ۳۰۵- ۳۰۶.    
۸. حول مسائل الحج –گلپایگانی- ص۳۳.    
۹. مأة قاعدة فقهیة ص ۸۴.    


۸ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص ۳۵۴.    



رده‌های این صفحه : حج | طهارت | فقه | قواعد فقهی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.